جایگاه جهاد تبیین در رخدادهای پیروزی انقلاب

یکی از مهم‌ترین رویداد‌های تاریخ معاصر ایران که باید تبلور وحدت و یکپارچگی مردم ایران در مقابل رژیم پهلوی دانست، تظاهرات ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ بود. شهریور که به تعبیر امام خمینی (ره) از ایام الله است، چنان تأثیر شگرفی در روند قیام مردم ایران علیه استبداد و استثمار گذاشت که حدود ۵ ماه پس از آن یعنی در ۲۲ بهمن همان سال، پیروزی انقلاب اسلامی به وقوع پیوست. در این یادداشت ابتدا به روایت رویداد از منظر شاهد رخداد و سپس به واکاوی رویداد‌های انقلاب اسلامی از منظر جهاد تبیین می‌پردازیم.

روایتی از کشتار ۱۷ شهریور

هفده شهریور سال ۱۳۵۷ یکی از تلخ­ترین وقایع تاریخ انقلاب اسلامی است که عده بی­شماری از مردم بی­گناه تهران در آن روز به دست مأموران رژیم به شهادت رسیدند. این رویداد آن قدر عظیم و خونبار بود که به «جمعه سیاه» معروف شد و انعکاس وسیعی در رسانه­ های جهان یافت. در حقیقت این واقعه پس از قیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ خون­بارترین حادثه در تاریخ انقلاب اسلامی محسوب می­شود که ضربه سختی بر حیثیت سیاسی رژیم وارد نمود. آقای حاج ابوالفضل دوست محمدیان که خود در آن واقعه شرکت داشته و فیلم حادثه را گرفته می­گوید: «روز ۱۷ شهریور فاصله بین جمعیت مردم با نیرو‌های ارتشی به اندازه طول دو اتوبوسی بود که در آنجا ایستاده بودند و من به طبقه دوم اتوبوس آخر رفتم تا برای فیلمبرداری، هم بر جمعیت مردم و هم بر ارتشی­ ها مسلط باشم. در داخل جمعیت تظاهرکننده یک جوان کفن پوش بود که آن روز به عنوان اولین نفر به شهادت رسید و من از آن شهید و مردم و ماموران مخصوصا فرمانده­شان که دستور تیراندازی می­داد، فیلمبرداری کرده­ام... سپس به سوی بیمارستان بازرگانی (بازرگانان سابق) رفتم که در این مسیر هم از برخی صحنه ­ها باز فیلمبرداری کردم. بیمارستان آن روز مملو از شهدا و مجروحین بود. درب را هم بسته بودند و کسی را راه نمی­دادند. هرچه آن روز تلاش کردم که از داخل بیمارستان و از شهدا و مجروحین فیلم بگیرم، اجازه ندادند... در این میان ناگهان از سوی بیمارستان اعلام شد که به پنبه نیاز دارند، بی درنگ کوهی از پنبه توسط مردم در جلوی بیمارستان جمع شد، باز اعلام کردند که بیمارستان به یخ احتیاج دارد. باز مردم رفتند مقدار زیادی یخ آوردند و خلاصه جمعیت زیادی از مردم در مقابل بیمارستان جمع بودند و آماده هر نوع همکاری و فداکاری بودند. یک هفته بعد به بهشت زهرای تهران رفتم و دیدم با وجود دفن تعداد زیادی از شهدا، باز غسالخانه مملو از جنازه ­های شهدا است. روی جنازه­ ها نیز شماره زده شده بود. مثال شماره ۳۰۰۰ و فلان که من از جنازه­ های داخل غسال­خانه فیلمبرداری نمودم. وقتی بیرون آمدم دیدم خبرنگاران خارجی از جمله بی. بی. سی هم در آنجا هستند. آن روز من حتی از قبر کندن و دفن شهدا و این گونه صحنه­ ها هم فیلم گرفتم. همه شهدا مربوط به ۱۷ شهریور بودند و در طول آن هفته هرچه جنازه دفن کرده بودند تمام نشده بود. البته تعداد زیادی از شهدا نیز، چون از اهالی شهرستان­ها، اما ساکن تهران بودند و در روز ۱۷ شهریور به شهادت رسیده بودند آنان را به شهر‌های خودشان منتقل کرده بودند. به نظر من بیش از ۴۰۰۰ نفر در واقعه ۱۷ شهریور تهران به شهادت رسیده بودند که خود من نزدیک به شماره‌های ۳۶۰۰ و ۳۷۰۰ را از روی جنازه­های آن‌ها فیلمبرداری کرده­ام که الان موجود است و کلا حدود یک ساعت فیلم از وقایع ۱۶ و ۱۷ و ۲۴ شهریور تهران تهیه شد.» پس از این رخداد حضرت امام خمینی (ره) پیامی به ملت ایران درباره کشتار وحشیانه ۱۷ شهریور صادر کردند. در بخشی این پیام آمده است: «چهره ایران امروز گلگون است و دلاوری و نشاط در تمام اماکن به چشم می‌خورد. آری این چنین است راه امیر مومنان علی و سرور شهیدان امام حسین.‌ای کاش [خمینی]در میان شما بود و در کنار شما در جبهه دفاع برای خدای تعالی کشته می‌شد. ملت ایران! مطمئن باشید که دیر و یا زود پیروزی از آن شماست. شاه با حکومت آشتی ملی می‌خواهد روحانیت شریف ایران و سیاسیون محترم را در کشتار خود سهیم گرداند، ولی فریب او خیلی زود برملا گردید. انَّ کَیْدَ الشَّیطانِ کانَ ضَعیفاً. جهان باید بداند که این است فضای باز سیاسی ایران! و این است رژیم دموکراسی شاه! و این است عمل به دین مبین اسلام در منطق شاه و دولت او! اکنون به بهانه‌های پوچ دست به حبس و تبعید تازه زده‌اند و می‌زنند. باید علما و روشنفکران ملت در زیر چکمه دژخیمان خُرد شوند تا کسی خیال آزادی به خود راه ندهد.»

فریضه جهاد تبیین

یکی از مهم­ترین بستر‌های تحلیل رخداد‌ها و رویداد‌ها در مناسبات اجتماعی در راستای وظایف ایمانی، گستره مفهومی جهاد تبیین است به نحوی که مقام معظم رهبری (مدظله العالی) فرمودند: «در این جهادی که وجود دارد، در این جنگ بی‌امانی که وجود دارد بین اسلام و کفر، بین حق و باطل، بین روایت دروغ و حقیقت -این جنگی است بین اینها- ما در کجای این جبهه قرار داریم و حضور داریم؟» ۳/۱۱/۱۴۰۰ «جهاد تبیین» موضوعی است که ماه‌های اخیر در بیانات رهبر معظم انقلاب بار‌ها مورد تأکید و اشاره قرار گرفته است و رهبر انقلاب اسلامی ابعاد مختلف آن را توصیف کرده‌اند. ««جهاد تبیین» یک فریضه است. «جهاد تبیین» یک فریضه‌ی قطعی و یک فریضه‌ی فوری است و هر کسی که میتواند [باید اقدام کند].» ۱۹/۱۱/۱۴۰۰ خطابی عمومی که همه افراد جامعه در جنگ رسانه‌ای دشمن علیه حقایق انقلاب اسلامی مردم ایران، مخاطب آن هستند و می‌توانند ایفای نقش کنند؛ اگرچه مسئولین در این زمینه وظایف سنگین‌تری بر دوش دارند.

رخداد‌های انقلاب اسلامی در بازتاب جهاد تبیین

در جنگ شناختی دشمنان انقلاب اسلامی خواهان ایجاد ادراک غلط نسبت به کارآمدی نظام اسلامی با تاریخ سیاه پهلوی هستند و با گریز غیرواقعی نسبت به وضعیت حاکم در دو مقطع تاریخی درصدد سفیدسازی کنش خاندان پهلوی هستند؛ یکی از اقدامات آنان فراموشی سازی رویداد‌ها است. به نحوی که رهبرمعظم انقلاب در همین راستا فرمودند: «شما جوانان عزیز و دانشجویان عزیز که به معنای واقعی کلمه میوه‌ی دل ملّت و امید آینده‌ی این کشورید، به مسئله‌ی «تبیین» اهمّیّت بدهید. خیلی از حقایق هست که باید تبیین بشود. در قبال این حرکت گمراه‌کننده‌ای که از صد طرف به سمت ملّت ایران سرازیر است و تأثیرگذاری بر افکار عمومی که یکی از هدف‌های بزرگ دشمنان ایران و اسلام و انقلاب اسلامی است و دچار ابهام نگه داشتنِ افکار و رها کردن اذهان مردم و بخصوص جوان ها، «حرکت تبیین» خنثی‌کننده‌ی این توطئه‌ی دشمن و این حرکت دشمن است. هر کدام از شما به عنوان یک وظیفه، مثل یک چراغی، مثل یک نوری پیرامون خودتان را روشن کنید.» بنابراین باید یکی از وظایف حرکت تبیینی جبهه انقلاب و جوانان بازخوانی جدی رویداد‌های انقلاب اسلامی و جنایت‌های رژیم پهلوی باشد تا افکارعمومی مخصوصاً نسل جدید با سیاهه جنایت‌های نیرو‌های نظامی پهلوی و دستور‌های متعدد شاه خائن به کشتار شهروندان ایرانی آگاهی پیدا کنند.